W dniach 11–13 grudnia 2024 roku odbyła się wizyta studyjna w Berlinie zorganizowana w ramach projektu REPowerEU – Zielona Transformacja Energetyczna dla Samorządów Lokalnych. Wizyta miała wymiar zarówno edukacyjny, jak i praktyczny, umożliwiając uczestnikom zdobycie nowej wiedzy oraz doświadczeń jak i zapoznania się z przykładami innowacyjnych rozwiązań stosowanych w Niemczech.
Program wizyty obejmował różnorodne zagadnienia kluczowe dla wdrażania zielonej transformacji na poziomie lokalnym. Uczestnicy rozpoczęli swoją podróż od wizyty w zakładzie KVA Berlin Wassmannsdorf gdzie poznali innowacyjne podejście do gospodarki osadami ściekowymi. Zakład ten należy do jednej z sześciu oczyszczalni ścieków w Berlinie i oczyszcza około 30% ścieków produkowanych w Berlinie. Podczas wizyty omówione zostały kluczowe kwestie, takie jak regulacje dotyczące osadów ściekowych (AbfKlärV), inżynieria cyklu życia instalacji za pomocą platformy COMOS czy recykling fosforu, jednego z kluczowych składników w procesach rolniczych i przemysłowych. Szczególną uwagę zwrócono także na nowoczesne rozwiązania technologiczne, takie jak wysokowydajne turbiny, które pozwalają na maksymalizację efektywności energetycznej w tego typu zakładach.
W dalszej części wizyty uczestnicy mieli okazję zobaczyć, jak funkcjonuje oczyszczalnia ścieków Net Zero, której procesy są optymalizowane pod kątem neutralności klimatycznej. Ważnym elementem tej części wizyty było zaprezentowanie symulatorów szkoleniowych, które wspierają edukację operatorów
odpowiedzialnych za zarządzanie procesami biochemicznymi.
Kolejnym kluczowym punktem programu było spotkanie w Federalnym Ministerstwie Gospodarki i Klimatu, podczas którego omówiono niemieckie doświadczenia w zakresie transformacji energetycznej. Przedstawione zostały procedury związane z wdrażaniem odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz uproszczenia administracyjne, takie jak usprawnienie procesu wydawania pozwoleń środowiskowych. Spotkanie stało się platformą wymiany doświadczeń i dyskusji na temat wyzwań, przed którymi stoją zarówno niemieckie, jak i polskie samorządy w obliczu zmian klimatycznych. Jednym z najbardziej inspirujących elementów wizyty była wycieczka do Siemens Stadt, gdzie uczestnicy poznali innowacyjne projekty zarządzania mikrosieciami miejskimi (City MicroGrid), które bazują na zaawansowanych systemach monitorowania i równoważenia bilansu energetycznego. Pokazano również rozwiązania przyszłości, takie jak projekt Zukunftsraum Energie, który demonstruje podejście Siemensa do efektywności energetycznej oraz wykorzystania sztucznej inteligencji, na przykład w systemie SIWA LeakFinder do wykrywania wycieków w miejskich sieciach wodnych. Wizyty w takich miejscach umożliwiły uczestnikom zrozumienie, jak technologie mogą wspierać samorządy w osiąganiu celów neutralności klimatycznej.
Ostatniego dnia wizyty uczestnicy odwiedzili EUREF-Campus – nowoczesny ośrodek innowacji energetycznych w Berlinie. Kampus ten jest wzorcowym przykładem połączenia rozwoju infrastruktury zrównoważonej z działalnością edukacyjną i badawczą. W ramach warsztatów organizowanych przez GASAG Solution Plus przedstawiono praktyczne aspekty zarządzania zieloną infrastrukturą oraz rozwijania lokalnych inicjatyw OZE. Szczególne miejsce w programie zajęły
prezentacje dotyczące roli społeczności lokalnych w transformacji energetycznej, które zaprezentowała Bündnis Bürgerenergie e.V. – organizacja wspierająca rozwój spółdzielni energetycznych. Przykład spółdzielni „Citizen Energy Oder-Spree” pokazał, jak aktywne zaangażowanie mieszkańców i pozostawienie wartości dodanej w regionie mogą przyczynić się do zrównoważonego rozwoju lokalnych społeczności.
Zwieńczeniem wizyty były prezentacje organizowane przez Deutsche Energie- Agentur (DENA), podczas których uczestnicy poznali strategie rozwoju lokalnych systemów ciepłowniczych, integracji odnawialnych źródeł energii oraz inicjatywy polsko-niemieckiej współpracy w zakresie transformacji energetycznej. Eksperci DENA podzielili się także rekomendacjami dotyczącymi skutecznego wdrażania zielonych inwestycji, które mogą być dostosowane do potrzeb polskich JST.
Wizyta studyjna była nie tylko okazją do zdobycia wiedzy i wymiany doświadczeń, ale również do nawiązania kontaktów z międzynarodowymi ekspertami i organizacjami działającymi na rzecz zrównoważonego rozwoju. Dzięki zdobytym informacjom samorządy będą lepiej przygotowane do wdrażania zielonych inwestycji, takich jak rozwój odnawialnych źródeł energii, zwiększanie efektywności energetycznej czy budowa lokalnych strategii adaptacyjnych wobec zmian klimatu.
