Elementem zielonej transformacji jest walka ze skutkami długookresowego korzystania z paliw kopalnych. Dlatego, oprócz inwestycji bezpośrednio związanych z efektywnością energetyczną, czy zmianą źródeł energii, tak istotne są projekty w zakresie lokalnej adaptacji do zmian klimatycznych.
Dolny Śląsk jest jednym z najbardziej dotkniętych przez skutki zmian klimatu regionów w Polsce. Ze względy na rosnące temperatury i pogłębiający się deficyt opadów obserwuje się susze lub – przeciwnie – gwałtowne powodzie (jak ostatnia w 2024 r.), silne wiatry i pożary. Wraz z przedłużającym się okresem bezopadowym skutki suszy dla regionu Dolnego Śląska będą z każdym rokiem coraz bardziej dotkliwe. Nakłada się bowiem na nie dodatkowo działalność człowieka (duży pobór wody na cele rolnicze, komunalne, przemysłowe, odwodnienia, górnictwo, regulacja rzek, wycinka lasów itd.). Poważnym problemem jest susza nie tylko glebowa, ale hydrologiczna oraz hydrogeologiczna. Obniżanie poziomu wód gruntowych i podziemnych doprowadziło do wysychania lokalnych ujęć wody. Dodatkowo duże miasta zmagają się z tzw. miejską wyspą ciepła. Podczas fal upałów w centrum miast bywa nawet o kilkanaście stopni cieplej, niż na peryferiach czy w obrębie terenów zielonych. Nocą z kolei szczelna, zabrukowana powierzchnia i budynki oddają ciepło zgromadzone podczas dnia, powodując tzw. tropikalne noce. Jedynym sposobem na ograniczenie negatywnych skutków zmian klimatu jest adaptacja, czyli podejmowanie działań, które mogą zmniejszyć ryzyka i zagrożenia związane ze zmianami klimatycznymi.
Do działań adaptacyjnych należy zwiększenie możliwości retencjonowania wód i wykorzystanie potencjału środowiska przyrodniczego, bardziej odpornego na zmiany klimatu i lepiej łagodzącego ekstremalne zjawiska pogodowe. Działania w ramach retencji miejskiej i mikroretencji opierają się przede wszystkim na wdrażaniu Miejskich Planów Adaptacji (MPA) oraz realizacji takich działań, jak zwiększanie retencji opadowej i udziału powierzchni biologicznie czynnej oraz tworzenie błękitno-zielonej infrastruktury. Obejmuje ona rozwiązania oparte na przyrodzie: stawy retencyjne, niecki, zbiorniki, rowy bioretencyjne, rowy infiltracyjne, ogrody deszczowe, zielone przystanki, dachy, fasady i ściany, nawierzchnie przepuszczalne, podłoża strukturalne, tereny zielone i mokradłowe itp. Elementy niebiesko-zielonej infrastruktury są bardzo istotne w kontekście retencji, gdyż zatrzymują wody opadowe w miejscu ich powstawania – na obszarze, na którym wystąpił opad deszczu. Wspierają tradycyjny system odprowadzania wód deszczowych i go odciążają, powodując zwiększenie powierzchni wsiąkania wody oraz parowania oraz umożliwiają ponowne wykorzystanie wód opadowych np. do podlewania zieleni.
Gmina Jawor w województwie dolnośląskim jest jednym z 19 samorządów w kraju, które otrzymało dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz budżetu państwa na działania związane z adaptacją do zmian klimatycznych właśnie przede wszystkim poprzez rozwój niebiesko-zielonej infrastruktury. Projekt uzyskał dofinansowanie w naborze wniosków: Realizacja inwestycji w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu, w obszarze Łagodzenie zmian klimatu i ograniczenie narażenia na tego typu zmiany. Przedsięwzięcie było realizowane w partnerstwie z organizacją pozarządową z Nowergii – INTBAU Norway. Rolą partnera było m.in. przekazanie wiedzy na temat kształtowania przestrzennego miasta w oparciu o zrównoważony rozwój i poszanowanie środowiska naturalnego. Umowa o dofinansowanie została zawarta 28 grudnia 2021 roku, a realizacja projektu zakończyła się w kwietniu 2024 roku.
Celem projektu, którego budżet wyniósł 5,3 mln zł było wzmocnienie odporności miasta Jawor na negatywne skutki wynikające ze zmiany klimatu. 85% środków, czyli 4,6 mln zł, zostało pokryte z Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu pochodzących z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (z czego 85% pochodzi z MF EOG a 15% z budżetu państwa). W ramach projektu zaplanowano wdrożenie działań adaptacyjnych, mitygacyjnych oraz działania edukacyjno-informacyjne podnoszące świadomość społeczną w zakresie ochrony, zmian oraz łagodzenia zmian klimatu, które mają zwiększyć odporność miasta na takie negatywne zjawiska wynikające ze zmian klimatycznych, jak obfite opady deszczu, zalewanie, podtopienia, ale także wysokie temperatury, które szczególnie mocno odczuwa się w takich miastach jak Jawor.
Realizacja szeregu inwestycji w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury – zwiększenie obszaru terenów zielonych, nasadzeń, przyjaznej do odpoczynku infrastruktury transportowej – była bardzo ważnym elementem projektu. W sumie zrealizowano dwanaście zadań inwestycyjnych oraz działań edukacyjnych, m.in. zbudowano nowe tereny zielone i zrewitalizowano tereny zieleni na kilku osiedlach mieszkaniowych, parkach i skwerach, przebudowano ciągi piesze, zbudowano zielone tarasy przy parkingach, ogrody deszczowe (zbierające wodę deszczową i stopniowo oddające ją do ekosystemu) i tzw. zielone przystanki (przystanek, którego dach i ściany pokrywa roślinność, dzięki czemu zatrzymuje wodę deszczową, pobieraną przez rośliny, a jej nadmiar zatrzymywany jest w zbiorniku retencyjno-infiltracyjnym i może zostać skierowany na pobliskie tereny zielone). A do tego oczywiście warsztaty edukacyjne, kampanie informacyjne kierowane do mieszkańców – by każdy z jaworzan mógł się włączyć w poprawę lokalnego środowiska.