Park Zielonej Energii to przykład ekologicznego zagospodarowania odpadów komunalnych w celu produkcji dodatkowej energii elektrycznej i ciepła. Jednocześnie pozwoli na zmniejszenie zużycia paliw kopalnych i emisji gazów cieplarnianych oraz na ograniczenie zużycia wody i zwiększenie efektywności miejskiego systemu ciepłowniczego.
Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej, do 2035 r. na składowiska trafić może nie więcej niż 10 proc. zebranych odpadów komunalnych. Na razie, w Polsce trafia ich aż 37 procent. Takie projekty jak Park Zielonej Energii (PZE) mają pomóc rozwiązać ten problem. PZE to zaawansowana technologicznie elektrociepłownia mająca od 2028 roku wytwarzać ciepło i energię elektryczną z lokalnych komunalnych odpadów resztkowych niedających się już odzyskać poprzez segregację i recykling, zlokalizowana na terenie należącym do spółki miejskiej PEC-Gliwice1.
Inwestycja powstaje jako element zrównoważonego rozwoju miasta i ma służyć zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego Gliwic oraz stabilizacji gospodarki odpadami. Projekt polega na rozbudowie istniejącej już ciepłowni należącej do spółki PEC-Gliwice o blok parowy (stanowiący domknięcie gospodarki obiegu zamkniętego miasta). Umożliwi pełne odzyskanie termiczne energii z odpadów komunalnych przez produkcję energii elektrycznej i ciepła z frakcji energetycznej. Rocznie będzie tu przetwarzane około 40 tys. ton odpadów komunalnych, w tym tzw. wielkie gabaryty, co pozwoli na wyprodukowanie ponad 20 tys. MWh energii elektrycznej (to tyle, ile potrzebne jest do zaspokojenia potrzeb 10 tysięcy gospodarstw domowych), i ok. 490 tys. GJ ciepła (to z kolei jedna czwarta zapotrzebowania Gliwic) i ograniczenie zużycia węgla o około 400 wagonów rocznie. Wytworzone ciepło trafi do miejskiej sieci ciepłowniczej, a energia elektryczna zasili Krajowy System Elektroenergetyczny.
Wyprodukowana w kotle para będzie kierowana na turbinę upustowo-przeciwprężną. Para z upustu wykorzystywana będzie do podgrzania, odgazowania wody oraz do zasilania pompy ciepła natomiast para wylotowa z turbiny kierowana będzie do wymiennika, w którym podgrzewana będzie woda sieciowa. Będzie on jednym z wielu urządzeń wytwórczych układu ciepłej wody grzewczej. Spaliny z kotła będą kierowane do wysokowydajnej instalacji oczyszczania i odzysku. Zaawansowana instalacja oczyszczania spalin pozwoli uzyskać emisję zanieczyszczeń gazowych zgodną z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Klimatu z dn. 24 września 2020 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów oraz wprowadzonych nowych konkluzji BAT (Best Available Techniques) w zakresie przetwarzania odpadów.
Oprócz ciepła i energii elektrycznej PZE będzie produkować ok. 30 tys. m3 wody (równowartość 250 tys. wanien). Odzyskana woda szara, zgodnie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego, będzie ponownie wykorzystana w procesie produkcyjnym, co pozwoli na ograniczenie zakupu świeżej wody z sieci wodociągowej. Zgromadzona woda obiegu cyrkularnego będzie wykorzystywana na potrzeby czynności sanitarnych w przedsiębiorstwie oraz pielęgnacji roślin. Wraz z powstaniem Parku Zielonej Energii spółka PEC-Gliwice planuje produkcję własnej zmineralizowanej wody pitnej. Woda będzie pochodzić z obiegu cyrkularnego instalacji.
Projekt uzupełni przede wszystkim ekologiczny system gospodarki odpadami w mieście. Do wykorzystania w wielopaliwowym kotle parowym będą bowiem przeznaczone tylko te odpady resztkowe, których nie da się już odzyskać poprzez segregację i recykling. Wykorzystywanym paliwem będą m.in. alternatywne paliwo odpadowe (głównie pre-RDF ) powstające w procesie segregacji odpadów komunalnych, rozdrobnione odpady wielkogabarytowe – przygotowane i rozdrobnione elementy drewno-tekstylne, np. Stare meble oraz odwodnione i wysuszone do wartości 20% suchej masy osady ściekowe z komunalnej oczyszczalni ścieków.
Korzyści ekologiczne i ekonomiczne, jakie uda się uzyskać dzięki inwestycji to przede wszystkim:
- Zmniejszenie zużycia węgla kamiennego o 25 tys. ton w skali roku
- Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w tym dwutlenku węgla (CO2) oraz dwutlenku siarki (SOx), mieszaniny tlenków i dwutlenków azotu ( NOx ) oraz pyłu (PM) w skali roku. Emisja CO2 będzie mniejsze o ponad 31 tys. ton, czyli o 13% w stosunku do stanu obecnego. Aktualna emisja dwutlenku węgla w zależności od produkcji ciepła dochodzi do 230 tys. ton, a wraz z powstaniem instalacji będzie wynosić nieco ponad 198 tys. ton;
- Zmniejszenie zakupu energii elektrycznej przez spółkę PEC-Gliwice o 10 tys. MWh/rok, czyli ponad 45% w stosunku do stanu obecnego;
- Zmniejszenie zużycia wody w skali roku. Zużycie przez PEC-Gliwice po wybudowaniu nowoczesnego bloku będzie mniejsze o ponad 32 tys. m3, czyli o ponad 49 % w stosunku do stanu obecnego. Aktualne zużycie wody wynosi 65 tys. m3 w skali roku, a wraz z powstaniem inwestycji będzie wynosić nieco ponad 33 tys. m3.
PZE jako jedyny obiekt w Polsce będzie wyposażony w układ akumulacji składający się z magazynu ciepła powiązanego z dużą farmą solarną o mocy do 13,5 MW. Wytworzone ciepło, jakie w danej chwili nie będzie potrzebne, zostanie skierowane do magazynu ciepła celem późniejszego wykorzystania przez mieszkańców Gliwic. Planowane do zastosowania nowoczesne rozwiązania spowodują bardzo wysoką efektywność energetyczną projektowanego bloku. Dzięki farmie słonecznej możliwe będzie z kolei zmniejszenie zużycia węgla o kolejne 1,5 tys. ton w skali roku. Nastąpi zatem zastąpienie węgla kamiennego, który jest źródłem nieodnawialnym przez odnawialną energię słoneczną, która ma status czystej i zeroemisyjnej. Tego typu wieloformatowej farmy solarnej o tak dużej mocy jeszcze nie ma w Polsce w żadnym obiekcie ciepłowniczym.
Dzięki zastosowaniu dodatkowej pompy ciepła i wykorzystaniu procesu odzysku ciepła z kondensacji spalin wylotowych, będzie możliwy dodatkowy odzysk energii zawartej w spalinach wylotowych. Za sprawą tego zabiegu sprawność przemiany energii chemicznej paliwa (uwzględniając ciepło z instalacji odzysku i pompy ciepła) będzie mogła osiągnąć wartość do 107,5 procent. Dodatkowo, komin Parku Zielonej Energii zostanie zabudowany i będzie pełnić rolę wieży widokowej o wysokości 50 metrów i udostępnianej Gliwiczanom. Z jej szczytu będzie rozpościerać się widok na panoramę Gliwic. Będzie to jeden z wyższych punktów widokowych w mieście, a mieszkańcy będą mogli wjechać windą, a następnie wejść schodami na szczyt wieży.
Koszt inwestycji wyniesie w sumie 340 mln zł. Fundusze na budowę inwestycji pochodzą z dofinansowania w formie pożyczki i dotacji uzyskanych w ramach programu priorytetowego nr 2.1.3 „Racjonalna gospodarka odpadami Część 3) Wykorzystanie paliw alternatywnych na cele energetyczne” udzielonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z Warszawy, a także ze środków własnych PEC-Gliwice i środków miasta Gliwice.
1 https://parkzielonejenergii.pl/